Bezit van de zaak
Ongeacht hoeveel geld mensen hebben, zie ik een enorme verstoring in hoe we met geld omgaan. Er hangen veel overtuigingen en angst rondom geld, waardoor een weloverwogen en volwassen verhouding tot geld nog maar nauwelijks te zien is. Als we geld zuiver zien als een ruilmiddel voor iets betekenisvol wat wij bijdragen, dan is er weinig aan de hand. Echter, de vrijheid rondom geld is verdwenen – als die überhaupt ooit al is geweest – en heeft plaats gemaakt voor een gehechtheid aan geld. Dit leidt weer tot een behoefte om er steeds meer van te hebben. Het is als een verslaving, we hebben er steeds meer van nodig omdat elke keer als we iets materieels hebben verworven het gevoel van geluk slechts van korte duur is en we weldra opnieuw een leegte ervaren. Het bezit van de zaak is het einde van het vermaak. Het geld zelf kan ons geen gelukkig en betekenisvol leven geven. Naar mijn mening kan de wijze waarop we het verdienen en de wijze waarop we het uitgeven daarentegen wel bijdragen aan een gelukkig en betekenisvol leven. Maar hoe doen we dat?

Piramidespel
Van oorsprong is geld een ruilmiddel, daar is het voor bedoeld, zodat we niet steeds met goederen hoeven te slepen om ze te ruilen tegen goederen die we nodig hebben. Er staat een intrinsieke waarde van producten/goud tegenover. In de huidige tijd wordt door de westerse centrale banken (Fed en ECB) echter geld gecreëerd zonder dat er intrinsieke waarde tegenover staat. Deze ‘kwantitatieve versoepeling’ is zeer zorgelijk, 95% van de economen worstelt met de gevolgen hiervan. Er is een piramidespel gaande. Om een economische crisis in Europa te voorkomen wordt door de ECB honderden miljarden in de ‘financiële economie’ gepompt in de vorm van het opkopen van schulden van overheden en multinationals. Geld wordt digitaal gecreëerd door wat nullen toe te voegen, geen intrinsieke waarde staat er tegenover, niet transparant en onbegrijpelijk. Deze wijze van met geld omgaan is op zijn minst respectloos te noemen.
De financiële werkelijkheid van (centrale) bankiers, obligaties, aandelen, is los komen te staan van de reële economie van tastbare producten voor het overgrote deel van de ‘gewone mensen’. Het extra gecreëerde geld komt niet bij de gewone mensen terecht, maar slechts bij een beperkte groep die al kapitaalkrachtig is en kan profiteren van de gevolgen van deze verruiming, namelijk stijgende aandelenkoersen en stijgende huizenprijzen. De onderliggende reële economie groeit nauwelijks. De aanname hierbij is dat er altijd groei moet zijn, dus er moet altijd geleend en geconsumeerd worden. Althans, dat willen overheden en bankiers. De gewone mensen doen vaak het tegenovergestelde, als ze minder vertrouwen hebben in de toekomst gaan ze juist minder uitgeven en meer sparen, ook al is de rente nog zo laag. Ook ontstaat er bij een groeiende groep mensen het bewustzijn dat meer consumeren niet leidt tot meer geluk. Zij willen juist consuminderen.

Wat de gek er voor geeft
In de huidige tijd accepteren we geen economische crisis meer, dat is triest. We willen maakbaar maken wat niet maakbaar is, we accepteren ‘de markt’ niet meer die er vanzelf voor zorgt dat af en toe het kaf van het koren wordt gescheiden, een heel wenselijk en natuurlijk proces van grote schoonmaak.
De prijzen van schaarse goederen zoals onroerend goed en aandelen lopen hierdoor al jaren flink op. De waarde hiervan is ‘wat de gek er voor geeft’ en komt steeds meer los te staan van de werkelijke intrinsieke waarde. Dit is zeer risicovol. Jammer genoeg zijn we als mensen kuddedieren, we doen veel op dezelfde tijd, eten, drinken, in de file staan, op vakantie gaan, maar ook huizen en aandelen kopen. Dat is niet zo verstandig, het geeft onbalans.

Wat aandacht krijgt groeit
Een zen-verhaal: ‘Toen de rijke lekenman Pang besloot het zen pad te volgen heeft hij al zijn bezittingen in een bootje gestouwd en midden op het meer overboord gekieperd. Omstanders vroegen waarom hij zijn rijkdom niet aan de armen gaf. ‘Waarom zou ik aan anderen geven wat voor mij zo’n probleem is geweest?’ zei Pang.
En zo is het, geld kan een daadwerkelijke belasting voor ons zijn als we er te veel aan gehecht zijn. Het maakt ons hebberig (wij willen meer), wij kunnen er niet mee omgaan (wij geven teveel uit waardoor we ons eco-systeem te veel belasten), we worden wantrouwend (de ander wil alleen iets van mij omdat ik vermogend ben). Genoeg redenen om geld af te wijzen, het respect ervoor te verliezen, en dat wordt dan ook veelvuldig gedaan, ook door nagenoeg alle religieuze tradities. In het Christendom, zoals bij Franciscus van Assisi, was er ook onbalans ten opzichte van geld. Om zijn hartstochten en begeertes te beteugelen leefde hij in strenge ascese. Deze denkwijze zit nog in ons westerse collectieve onderbewuste en voedt onbewust onze westerse haat/liefde verhouding met geld. Later in zijn leven kreeg trouwens ook Franciscus het voortschrijdende inzicht om meer voor de middenweg te kiezen en minder voor de extremen.
Zelfs bij ondernemers met een prachtig passievol idee kom ik dit nog regelmatig tegen, voluit wordt verkondigd dat geld niet belangrijk is en dat ze het niet voor het geld doen. Wie geld niet belangrijk vindt zal ook maar moeilijk geld kunnen verdienen. Hun bedrijf kan dan niet duurzaam blijven bestaan, dat is zonde, door er wel aandacht aan te besteden komt er meer balans, want ook hier geldt ‘wat aandacht krijgt groeit’. Geld is een gevolg van een waardevol product of een waardevolle dienst, het is een ruilmiddel, niet meer en zeker ook niet minder.
Voor goed ondernemerschap is een respectvolle balans in je verhouding tot geld nodig. Niet te gehecht en ook niet te onverschillig, noem het een respectvolle volwassen verantwoordelijkheid nemen. Eerlijke prijzen hanteren (niet te laag en niet te hoog), op tijd factuur versturen en erop toezien dat er op tijd betaald wordt, geld alleen investeren als het ook terugverdiend kan worden. En ja hoor, in het verleden heb ik zelf mijn leergeld hier ook ruimschoots voor betaald.

Wat is echt en zuiver geld?
Zuiver en betekenisvol geld verdienen en uitgeven heeft allereerst met de ontwikkeling van ons bewustzijn te maken. We kunnen werkelijk allemaal op deze aarde in overvloed leven als we vanuit ons hart voelen wat we echt nodig hebben. En leren om het hierbij te laten, een vorm van beheersing is nodig. Om geld te verdienen is het goed om in essentie te onderzoeken wat echt belangrijk voor ons is. In onze huidige maatschappij is het moeilijk de talloze verleidingen te weerstaan. Al snel vergelijken we ons met anderen en komen in de mist terecht.
Binnen de zen-filosofie wordt gesteld dat ‘vergelijken de ziekte van de geest is’. En dat klopt, onszelf vergelijken met anderen maakt ongelukkig. Wij zien niet meer waar het werkelijk om gaat, wat het doel is achter het geld, wat de echte waarde is van wat ik doe.
Er zijn mensen die jaarlijks meer dan een miljoen euro consumptief uitgeven, als ze vervolgens op hun boot in Monaco zitten en zien dat er een nog grotere boot in de haven ligt, dan geeft ze dat alsnog het gevoel een loser te zijn. Dan maakt geld inderdaad niet gelukkig. Het betekenisvolle doel, het waarom van het geld is er niet.

Respect
Ruim 10 jaar geleden heb ik mijn toenmalig bedrijf overgedragen aan het management. Dit gaf mij de ervaring van in één keer relatief veel geld te ontvangen. Alle bovenstaande fouten c.q. ervaringen van respectloosheid, hechting en ongeduld rondom geld heb ik meegemaakt. Zoals met zoveel, met vallen en opstaan wijzer geworden van hoe om te gaan met geld. Als we bewust omgaan met geld dan leidt dat vaak tot consuminderen. Wat mij betreft een mooie boodschap om de Kerstdagen mee in te gaan. Ook wat betreft de boodschappen, less is more, heerlijk genieten van minder.

Fijne feestdagen!

Olaf Rutten
www.sharpenyourbusiness.nl

.